મિત્રો, દર વર્ષે ૧૨ મી જાન્યુઆરીના રોજ રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ (National Youth Day) ઉજવવામાં આવે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં કોઈને કોઈ દિવસે યુવા દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવતી હોય છે. આધુનિક ભારતના સર્જક સ્વામી વિવેકાનંદના જન્મદિવસને યાદ કરીને રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. ભારત સરકારે વર્ષ ૧૯૮૪ માં સ્વામી વિવેકાનંદના જન્મદિવસને રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ તરીકે ઉજવવાની જાહેરાત કરી હતી. ત્યારથી (૧૯૮૫), દેશભરમાં રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ તરીકે ઉજવવાનું શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.
સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના નિર્ણય મુજબ વર્ષ ૧૯૮૪ ને 'આંતરરાષ્ટ્રીય યુવા વર્ષ' તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. તેના મહત્વને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારત સરકારે જાહેરાત કરી કે ૧૯૮૪ થી ૧૨ મી જાન્યુઆરીના રોજ સ્વામી વિવેકાનંદ જયંતિ નો દિવસ સમગ્ર દેશમાં રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવશે અને ૧૨ મી જાન્યુઆરી ૧૯૮૫ થી આ દિવસ દર વર્ષે સમગ્ર ભારતભરમાં ઉજવવામાં આવે છે. આ સંદર્ભમાં, ભારત સરકારના મંતવ્યો હતા કે -
એવું લાગ્યું હતું કે સ્વામીજીનું દર્શન અને તેમના આદર્શ પછી સ્વામીજીનું જીવન અને કાર્ય - આ ભારતીય યુવાનો માટે પ્રેરણાનો મોટો સ્ત્રોત બની શકે છે.
આ દિવસ ઉજવવાનું મુખ્ય લક્ષ્ય ભારતના યુવાનોમાં સ્વામી વિવેકાનંદના આદર્શો અને વિચારોનું મહત્વ ફેલાવવાનું છે. ભારતને વિકસિત દેશ બનાવવાના તેમના મોટા પ્રયાસો સાથે યુવાનોની અનંત ઉર્જાને જાગૃત કરવાની આ એક ખૂબ જ સારી રીત છે. આજના દિવસે ભારતીય યુવાનોને પ્રેરણા આપવા માટે વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા સ્વામી વિવેકાનંદના વિચારો સાથે સંબંધિત પ્રવચનો અને લખાણો પણ કરવામાં આવે છે. દેશભરની શાળાઓ અને કોલેજોમાં આ દિવસે વિવિધ કાર્યક્રમો યોજાય છે, રેલીઓ કાવામાં આવે છે; યોગાસન સ્પર્ધાનું આયોજન કરવામાં આવે છે; પૂજા છે; પ્રવચનો છે; વિવેકાનંદ સાહિત્યનું પ્રદર્શન યોજાય છે.
(Photo Credit : Pixabay.Com)
સ્વામી વિવેકાનંદ વિશે ટૂંકમાં પરિચય:
સ્વામી વિવેકાનંદનું નામ તેમના માતાપિતાએ નરેન્દ્રનાથ દત્ત રાખ્યું હતું. વર્ષ ૧૮૬૩ માં, કોલકાતા શહેરના એક શ્રીમંત પરિવારમાં જન્મેલા, વિવેકાનંદના ગુરુનું નામ શ્રી રામકૃષ્ણ હતું. વિવેકાનંદે તેમના ગુરુ પાસેથી આધ્યાત્મિક શિક્ષણ મેળવ્યું હતું અને સમગ્ર વિશ્વમાં હિન્દુત્વ અને તેમના ગુરુના વિચારો ફેલાવ્યા હતા. આજે પણ લોકોને ૧૮૯૩ માં અમેરિકામાં યોજાયેલી વિશ્વ સંસદમાં તેમણે આપેલ ભાષણ યાદ છે. તેમના ભાષણમાં તેમણે ભારત, હિન્દુ ધર્મ અને તેમના ગુરુ શ્રી રામકૃષ્ણના વિચારો વિશ્વ સમક્ષ મૂક્યા હતા. વિવેકાનંદે તેમના જીવનકાળ દરમિયાન વિશ્વના ઘણા દેશોની મુલાકાત લીધી હતી અને સમગ્ર વિશ્વમાં યોગ અને વેદાંતનો પ્રસાર કર્યો હતો.
એટલું જ નહીં, તેમણે પશ્ચિમી સંસ્કૃતિ અને ભારતીય સંસ્કૃતિ વચ્ચેનું અંતર ઘટાડવામાં પણ ઘણું યોગદાન આપ્યું છે. વિવેકાનંદે પોતાનું જીવન સામાજિક કાર્ય માટે સમર્પિત કર્યું હતું અને તેઓ સાધુનું જીવન જીવતા હતા. વર્ષ ૧૯૦૨ માં તેમણે અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા. કહેવાય છે કે સમાધિ તેમના દ્વારા લેવામાં આવી હતી. તે જ સમયે, તેમના દ્વારા સ્થાપિત રામકૃષ્ણ મિશન આજે સમગ્ર વિશ્વમાં જાણીતું છે અને આ ભારતીય સામાજિક-ધાર્મિક સંસ્થા દ્વારા, કર્મયોગના સિદ્ધાંતો, ધાર્મિક અભ્યાસ અને આધ્યાત્મિકતા જેવી બાબતોનું જ્ઞાન લોકોમાં વહેંચવામાં આવે છે. આ સંસ્થાની સ્થાપના તેમના દ્વારા ૧૮૯૭ માં ભારતના કોલકાતા શહેરમાં કરવામાં આવી હતી.
